Μια σύντομη ανασκόπηση της Ιστορίας της

Κοινότητας Μελβούρνης

Χρήστος Ν. Φίφης Ο λόγος είναι για την Ελληνική Κοινότητα της Μελβούρνης, τον αρχαιότερο παροικιακό οργανισμό της Αυστραλίας. Φέτος συμπληρώνονται 125 χρόνια από την ίδρυσή της και όλοι ελπίζουμε η επέτειος να εορταστεί με τον τρόπο που της αξίζει. Η Κοινότητα ιδρύθηκε το 1897 και ήταν πράγματι ο αντιπροσωπευτικός παροικιακός οργανισμός σε μια περίοδο που οι ΄Ελληνες μετανάστες ήταν λιγότεροι των 200 ατόμων σε όλη τη Βικτόρια. Την Κυριακή 22 Αυγούστου 1897, 57 άτομα έλαβαν μέρος στην ιδρυτική συγκέντρωση στη Μελβούρνη και ίδρυσαν την Κοινότητα, τρία χρόνια πριν την ίδρυση του Αυστραλιανού κράτους - της Αυστραλιανής Ομοσπονδίας, την 1 η Ιανουαρίου 1901. Το ίδιο αντιπροσωπευτική ήταν η Κοινότητα και όταν χρειάστηκε η παροικία να την υπερασπιστεί. ΄Ηταν την Κυριακή 31 Αυγούστου 1902 όταν συγκαλέστηκε Γενική Συνέλευση για την υπεράσπιση του τίτλου της κοινοτικής εκκλησίας του Ευαγγελισμού, την οποία ο Πάτερ Αθανάσιος Καντόπουλος επιχειρούσε να την εντάξει σε ιδιοκτησία του Πατριαρχείου Ιεροσαλύμων. Στην ιστορική αυτή Γενική Συνέλευση παραβρέθηκαν 105 μέλη που τα ονόματά τους σημειώθηκαν στα Πρακτικά και τα οποία ψήφισαν ομόφωνα για την έγκριση του πρώτου Καταστατικού της Κοινότητας. Η Κοινότητα πρωτοστάτησε στην οικονομική ενίσχυση της Ελλάδας κατά τους Βαλκανικούς πολέμους με τον έρανο που διεξήγαγε τον Οκτώβριο του 1912 στη Μλβούρνη. Συνέλεξε και απέστειλε στον Πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο 2.472 λίρες για ενίσχυση της πολεμικής προσπάθειας της Ελλάδας, σε μια περίοδο που οι εβδομαδιαίες αποδοχές των εργαζομένων δεν ξεπερνούσαν τις 2 λίρες. Η Κοινότητα, επίσης, συνέβαλε στην ίδρυση του πρώτου παροικιακού σχολείου στη Μελβούρνη το 1923 για τη διδασκαλία των Ελληνικών. Μεταξύ 1924 και 1928 η Κοινότητα διαιρέθηκε για εκκλησιαστικούς λόγους που αφορούσε την αποδοχή ή όχι του πρώτου διορισμένου από το Πατριαρχείο Κωνσταντινοπόλεως Μηροπολίτη, Χριστόφορου Κνίτη. Αυτό οδήγησε στη χρεοκοπία της Κοινότητας. Η Κοινότητα ανασυντάχτηκε μετά την ΄Εκτακτη Γενική Συνέλευση της 8 Απριλίου 1928 και στις δεκαετίες του 1930 και 1940 με τη βοήθεια του Μητροπολίτη Τιμόθεου και του εφημέριου Θεοφύλακτου Παπαθανασόπουλου κατάφερε να ξεπεράσει τη μεγάλη οικονομική κρίση και να στερεωθεί. Μετά το 1958 και τον αδόκητο θάνατο του Μητροπολίτη Θεοφύλακτου Παπαθανασόπουλου σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα η Κοινότητα ενεπλάκη στον εκκλησιαστικό διχασμό της δεκαετίας του 60 που για την Κοινότητα της Μελβούρνης έληξε το 1970. Η περίοδος 1975-2010 με τις αυθαιρεσίες του Αρχιεπισκόπου Στυλιανού η συνεργασία Κοινότητας - Αρχιεπισκοπής δεν ήταν ανέφελη αλλά το εκκλησιαστικό για την Κοινότητα της Μελβούρνης δεν ήταν ψηλά στις προτεραιότητές της. Η αγορά του Κολεγίου Alphington Grammar το 1987 και η ξαφνική αύξηση των επιτοκίων στις αρχές του 1990 οδήγησαν την Κοινότητα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Διασώθηκε μόνο χάρη στις ενέργειες του προέδρου Γιώργου Φουντά που έπεισε παράγοντες της τότε Ελληνικής κυβέρνησης να αναλάβει το δάνειό της, ένα ποσό $4,75 εκατομμυρίων αυστραλιανών δολαρίων. Με την ενέργεια αυτή διασώθηκε και η Κοινότητα και το σχολείο της Alphington Grammar. Σήμερα το εκκλησιστικό απασχολεί την Κοινότητα Μελβούρνης από την ανάποδη. Οι εκκλησίες της είχαν δημιουργηθεί στη δεκαετία του 1960 στα εσωτερικά προάστια, σε μικρή απόσταση από τις αρχιεπισκοπικές εκκλησίες. Ο ελληνικός πληθυσμός των εσωτερικών προαστίων έχει μειωθεί κατά πολύ, στην Κοινότητα δεν δόθηκε η δυνατότητα να μετακινήσει τις εκκλησίες της στα εξωτερικά προάστια και σήμερα αποτελούν μεγάλο παθητικό. Η παροικία σε 15-20 χρόνια δεν θα μπορεί να συντηρεί τις περίπου 40 εκκλησίες που υπάρχουν σήμερα στη Μελβούρνη και είναι κάτι που, σε συνεργασία με την Αρχιεπισκοπή, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Για την Κοινότητα η κατάσταση αυτή είναι κάτι το επείγον. Από το 2010 η Κοινότητα διοικείται από τον ίδιο συνδυασμό και τον ίδιο πρόεδρο. Το πρόβλημα δεν είναι τόσο η μονιμότητα του προέδρου κ. Βασίλη Παπαστεργιάδη ή του Διοικητικού Συμβουλίου του, όσο το ολοκληρωτικό σύστημα και τα στεγανά πληροφόρησης που επικρατούν. Το Διοικητικό Συμβούλιο που βρίσκεται στη διοίκηση διαθέτει όλες τις σχετικές πληροφορίες σχετικά με την κίνηση των ενεργών μελών. Το υπάρχον εκλογικό σύστημα επιβάλλει την ψήφιση 19 ακριβώς υποψηφίων και τα ΔΣ του κ. Παπαστεργιάδη από το 2010 μέχρι σήμερα είναι σε θέση να ελέγχουν τα μονοκούκια και να εξασφαλίζουν μονολιθικά ΔΣ με όλους τους 19 συμβούλους. Μ’ αυτό τον τρόπο στην Κοινότητα δεν υπάρχει διάλογος, δεν υπάρχει επαρκής πληροφόρηση, σοβαρές αποφάσεις που αφορούν τον οργανισμό παίρνονται από το ΔΣ πολλές φορές εν αγνοία και ερήμην των μελών. Πολλά μέλη απογοητεύονται και ο αριθμός τους έχει συρρικνωθεί. Το 2010 ψήφισαν 2198 μέλη, φέτος 689, από έναν κατάλογο 1150 μελών που είχαν δικαίωμα ψήφου. Ο αριθμός αυτός είναι πολύ μικρός για την Κοινότητα και μη αντιπροσωπευτικός για μια παροικία των περίπου 155.000 ατόμων. Στις κοινοτικές εκλογές της 6 Φεβρουαρίου 2022 διεκδίκησαν τη διοίκηση δυο συνδυασμοί, ο προσωπικός συνδυασμός της «Ομάδας Παπαστεργιάδη» και ο συνδυασμός «Παροικιακή Ενότητα». Και οι δυο συνδυασμοί ήταν ελλιπείς, με την έννοια ότι υπήρχαν μόνο 31 υποψήφιοι και οχτώ υποψήφιοι υποστηρίχτηκαν και από τους δύο συνδυασμούς. Ο Συνδυασμός της «Ομάδας Παπαστεργιάδη» είχε ως πρόγραμμα τη συνέχιση της υπάρχουσας κατάστασης. Η «Παροικιακή Ενότητα» με μια διακήρυξη που συντάχτηκε από τον υποψήφιο Κώστα Καραμάρκο με το κείμενο «Δώδεκα προτάσεις για το παρόν και το μέλλον της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης», «Νέος Κόσμος», 27/1/2022) υποστήριξε την ανάγκη μιας σειράς μεταρρυθμίσεων που περιλάμβαναν την ενίσχυση του δημοκρατικού και κοσμικού χαρακτήρα του οργανισμού, καταστατικές αλλαγές που να θέτουν περιορισμούς στις θητείες των Προέδρου, Γραμματέα και Ταμία, την ανάγκη συμμετοχής μιας κρίσιμης ομάδας μελών, τη δημιουργία εκθεσιακού χώρου και ενός φόρουμ συζητήσεων πολιτιστικών και άλλων συζητήσεων και εκπαίδευσης νέων για ανάληψη δράσης σε παροικιακούς φορείς, την αναβάθμιση των σχέσεων με όλες τις μεγάλες δημοκρατικές Κοινότητες του Ελληνισμού της Αυστραλίας και τη δημιουργία ενός Παροικιακού Συμβουλίου. Στις εκλογές επικράτησε ο συνδυασμός της «Ομάδας Παπαστεργιάδη» με εκλογή όλων των υποψηφίων του συν τους οχτώ που υποστηρίχτηκαν και από τους δύο συνδυασμούς. Οι προτάσεις της «Παροικιακής Ενότητας» θα πρέπει ν’ αποτελέσουν τη βάση μιας ουσιαστικότερης συζήτησης για το παρόν και το μέλλον της Κοινότητας, της αντιπροσωπευτικότητάς της και της σχέσης της με την παροικία. (Ο Δρ Χρήστος Ν. Φίφης είναι ο συγγραφέας του βιβλίου «Η Πρώτη Ελληνική Κοινότητας της Αυστραλίας, Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα, 2018)

Παροικιακό Βήμα Adelaide, South Australia