Πυρηνοκίνητα υποβρύχια και

Αυστραλιανή πολιτική

Toυ Χρήστου Φίφη Drymon9@gmail.com ΜΕΛΒΟΥΡΝΗ Οκτώβριος 2021 Ο πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον ανακοίνωσε την παραγγελία 8 πυρινοκίνητων υποβρυχίων και τη δημιουργία ‘μιας αμερικανοαγγλοαυστραλιανής συνεργασίας για πάντα’, της AUKUS. Με αυτό τον τρόπο η Αυστραλία θα γίνει η 7η χώρα στον κόσμο που θα διαθέτει υποβρύχια με πυρηνική πρόωση. Υπάρχουν έξι χώρες οι οποίες ήδη διαθέτουν πυρηνοκίνητα υποβρύχια: οι ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Αγγλία, Γαλλία και η Ινδία. Ο προϋπολογισμός των 8 πυρηνικοκίνητων υποβρυχίων προβλέπεται να ξεπεράσει τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε μια περίοδο οικονομικών δυσκολιών λόγω των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας του κορονοϊού. Η Αυστραλία είχε συμφωνία με τη Γαλλία από το 2016 να προμηθευτεί 12 συμβατικής πρόωσης υποβρύχια αξίας $90 δισεκατομμυρίων. Η ακύρωση του συμβολαίου πιστεύεται ότι θα στοιχίσει στην Αυστραλία τουλάχιστον $2,400 δισεκατομμύρια. ΄Οπως δείχνουν τα πράγματα, ο προϋπολογισμός της Αυστραλίας θα δείχνει ελλείμματα και μέσα στη διάρκεια της δεκαετίας του 2030, ακόμη και χωρίς άλλα απρόβλεπτα έξοδα. Η ακύρωση του συμβολαίου με τη Γαλλία οδήγησε σε αυστραλογαλλική κρίση, τη δυσαρέσκεια της Γαλλίας και την ανάκληση των Πρεσβευτών της από την Ουάσιγκτον και την Καμπέρα. Η πολιτική αυτή της κυβέρνησης Μόρισον έδειξε τεράστια έλλειψη διπλωματίας και μπορεί να οδηγήσει στη χειροτέρεψη των εμπορικών σχέσεων της Αυστραλίας, εκτός από την Κίνα, με τη Γαλλία και την Ευρωπαϊκή ΄Ενωση. Η ευθύνη του ναυτικού και των στρατιωτικών δυνάμεων είναι να προστατεύει την ασφάλεια της χώρας, την πολιτική ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα και την οικονομική ευημερία από εξωτερική επιβολή. Συμβάλλουν τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια στην αύξηση της εθνικής ασφάλειας της Αυστραλίας; Τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια διαθέτουν ορισμένα πλεονεκτήματα. Προβλέπονται να είναι πιο γρήγορα από τα συμβατικής πρόωσης και να παραμένουν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας για πολύ μεγάλα διαστήματα. Επίσης οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο θα διαθέσουν στην Αυστραλία την πυρηνική τεχνογνωσία τους και τα υποβρύχια θα κατασκευαστούν στην Αδελαΐδα. Στα μειονεκτήματα είναι το γεγονός ότι θα είναι πιο ακριβά και ότι θα περάσουν είκοσι χρόνια μέχρι που να είναι έτοιμα να χρησιμοποιηθούν από το Αυστραλιανό Ναυτκό. Ο Υπουργός ΄Αμυνας της Αυστραλίας Πίτερ Ντάτον είπε ότι ο στόλος των πυρηνοκίνητων υποβρυχίων θα μεγενθύνει τη δυνατότητα της Αυστραλίας να ανταποδίδει χτυπήματα. Χρειάζεται να διαθέτουμε την άμυνα αλλά και τη δυνατότητα αντεπίθεσης, είπε, ώστε εκείνοι που θα σκεφτούν να επιτεθούν στην Αυστραλία να το σκεφτούν δυο φορές. Σίγουρα, πολλά μπορούν ν’ αλλάξουν στα επόμενα είκοσι χρόνια και το γεγονός ότι θα είναι επιθετικά περιπλέκει τα πράγματα. Σημαίνει ότι θα ζητείται να δραστηροποιηθούν μακριά από τις ακτές της Αυστραλίας μαζί με τις δυνάμεις των συμμάχων ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου -των συμμάχων της AUKUS; Ποιος μπορεί να είναι ο υποτιθέμενος επόμενος εχθρός; Οι υπαινιγμοί της Αμερικής και τα διευθυνόμενα συγκεντρωτικά ΜΜΕ κατευθύνονται προς την Κίνα. Οι ΗΠΑ προβλέπουν ανταγωνισμό των δυο υπερδυνάμεων για την κυριαρχία στον Ειρηνικό και τον Ινδικό ωκεανό και σ’ αυτό επιθυμούν και τη συμμετοχή της Αυστραλίας. Μολονότι το Ηνωμένο Βασίλειο συμμετέχει στην τεχνογνωσία και τον κοινό σχεδιασμό δεν μπορεί να είμαστε σίγουροι για τις προτεραιότητές του και την ιδέα να εμπλακεί σε μια αβέβαιη ένοπλη αντιπαλότητα στην άλλη άκρη της γης. Αυτό αντίθετα από τη Γαλλία που διαθέτει κτήσεις και ναυτικό στον Ειρηνικό. Από τη συμμαχία AUKUS απουσιάζουν άλλοι τοπικά άμεσα ενδιαφερόμενοι, όπως θα περίμενε κανείς, όπως ο Καναδάς και η Νέα Ζηλανδία αλλά, και η Ιαπωνία, η Ινδονησία, η Ινδία, η Γαλλία, η Νότια Κορέα, η Σιγκαπούρη, η Μαλαισία, οι Φιλιππίνες. Η Μαλαισία εξέφρασε κατά κάποιο τρόπο τη δυσαρέσκειά της δηλώνοντας ότι αυτή την εβδομάδα θα διαβουλευτεί με την Κίνα. ΄Οπως δήλωσε ένας παλιός Αυστραλός ανώτατος διπλωμάτης, ο Allan Gyngell, με τον τρόπο αναγγελίας της AUKUS η Αυστραλία έστειλε ένα προβληματικό μήνυμα στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας, ότι η ‘Αγγλόσφαιρα έχει επανέλθει. ΄Οτι παρόλες τις διακηρύξεις ότι η Αυστραλία είναι μέρος της Νοτιοανατολικής Ασίας στην πραγματικότητα φαίνεται σαν ο μικρότερος εταίρος μιας συμμαχίας τριών αγγλόγλωσσων χωρών’. Μερικές χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας μπορεί να πιστεύουν ότι η επίθεση των υποβρυχίων που υπενίσσεται ο Ντάτον να μην είναι στην Αυστραλία αλλά κάπου πολύ μακριά από τα σύνορά της. Μπορεί τα παραπάνω λόγια του Ντάτον να υπονοούν την έναρξη ενός νέου ψυχρού πολέμου ή προβλέπονται κάποια θερμά επεισόδια που υπάρχει κίνδυνος να καταλήξουν σε γενικότερη σύρραξη; Και είναι σίγουρος ο Ντάτον ότι μια σύρραξη με την Κίνα θα είναι νικηφόρα; Πόσο πιο νικηφόρα από ό,τι ήταν η επέμβαση στο Ιράκ και το Αφχανιστάν; Επεμβάσεις οι οποίες είχαν αποφασιστεί από τις κυβερνήσεις του Τζον Χάουαρντ. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η Κίνα δεν είναι Ιράκ ούτε Αφχανιστάν. Είναι μια ισχυρότατη παγκόσμια δύναμη με ένα δυναμικό καπιταλιστικό σύστημα υπό ένα δικτατορικό κομμουνιστικό καθεστώς και ένα τεράστιο εργατικό δυναμικό -πιθανόν το μεγαλύτερο του κόσμου- που εργάζεται φτηνά και πειθαρχημένα με στόχο να αναδείξει την Κίνα σύντομα στη θέση της πρώτης παγκόσμιας οικονομίας. Η Κίνα διαθέτει ήδη πάνω από έξι δεκάδες υποβρύχια συμβατικής πρόωσης και μερικά πυρηνοκίνητα. Προγραμματίζει, επίσης, την επόμενη δεκαετία, την κατασκευή άλλων 10, εκ των οποίων τα περισσότερα, πυρηνοκίνητα. Από μια άλλη σκοπιά, ακούμε από τον Πίτερ Ντάτον, τα τύμπανα του πολέμου να πλησιάζουν. Κατά σύμπτωση πλησιάζουν και οι εκλογές. Είναι, άραγε, άσχετο το ένα με το άλλο; Δεν φαίνονται τόσο άσχετα. Τα υποβρύχια για να είναι έτοιμα να κινηθούν και να χρησιμοποιηθούν από την Αυστραλία θα χρειαστούν 20 χρόνια ενώ οι εκλογές θα γίνουν σε 7-8 μήνες το πολύ. Ο τρόπος που ανακοινώθηκε δείχνει να πρόκειται για ένα προεκλογικό πυροτέχνημα, κοιτάχτε τι κάνουμε για την άμυνα της Αυστραλίας. Θα αποκτήσουμε πυρηνοκίνητα υποβρύχια (έστω και αν πάρει 20 χρόνια). Πολλά μπορούν να ειπωθούν. Αλλά, αν δεν ήταν προεκλογικό πυροτέχνημα τότε γιατί παρουσιάζεται η αναγγελία ξαφνικά και προεκλογικά; Δεν θα μπορούσε να ανακοινωθεί ότι γίνονται διαβουλεύσεις γι’ αυτό το σκοπό και να ειδοποιηθούν και οι Γάλλοι κανονικά; Υπήρξε καμιά συζήτηση στη Βουλή για το σπάσιμο του συμβολαίου με τη Γαλλία και την ξαφνική τριμερή συμφωνία Αυστραλίας, Ηνωμένου Βασιλείου και Ηνωμένων Πολιτειών; Γιατί δεν προηγήθηκε αυτή η συζήτηση; Και τι μορφή θα έχει αυτή η συμμαχία; Ποιος θα παίρνει αποφάσεις για έναν πιθανό πόλεμο; Ο πρώην πρωθυπουργός Πολ Κίτιγκ εξέφρασε τις επιφυλάξεις του για τον τρόπο διαμόρφωσης της συμμαχίας -μολονότι πρόκειται περί συνεργασίας. Θα είναι, όπως πάντα οι Ηνωμένες Πολιτείες που θα αποφασίζουν και η Αυστραλία ουραγός που θα υπακούει; Θα αποφασίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες χωρίς το Αυστραλιανό Κοινοβούλιο να μπορεί να συζητήσει το κρίσιμο αυτό θέμα εκ των προτέρων; Τι γνωρίζει γι’ αυτά ο μέσος Αυστραλός, επίσημα, από το Κοινοβούλιο, εκτός από την παραπληροφόρηση που του σερβίρουν τα έντυπα του Μέρντοκ; Το γεγονός, όμως, ότι η χρήση των νέων αυστραλιανών υποβρυχίων δεν προβλέπεται να είναι εφικτή πριν την παρέλευση εικοσαετίας δείχνει ότι μάλλον πρόκειται για ενέργειες νέου ψυχρού πολέμου. ΄Ενας ψυχρός πόλεμος θα σημαίνει την αύξηση των εντάσεων μεταξύ Κίνας και των ΗΠΑ και Αυστραλίας, την κλιμάκωση των εξοπλισμών, την αποτυχία της διπλωματίας και της παγκόσμιας συνεννόησης. Η Κίνα ήταν σύμμαχος των ΗΠΑ και της Αυστραλίας στο Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο και αντίθετα από τις ΗΠΑ και την Αυστραλία δεν συμμετείχε σε κανέναν εξωτερικό πόλεμο εναντίον άλλων κρατών, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ρήξη της Αυστραλίας με την Κίνα θα σημαίνει για την πρώτη δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις δεδομένου ότι μέχρι πρόσφατα η Κίνα αποτελούσε τον μεγαλύτερο οικονομικό της εταίρο. Καλά τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια αλλά χρειάζεται επίσης και η σωστή διαβεβαίωση των άλλων χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας. Χρειάζεται η ανάπτυξη της Αυστραλιανής διπλωματίας που θα προσπαθήσει να αποφευχθούν καταστάσεις ψυχρού πολέμου και θα συμβάλλει στην προώθηση του πνεύματος συνεργασίας σε ολόκληρη την περιοχή. (Ο Δρ Χρήστος Ν. Φίφης είναι επίτιμος ερευνητής στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου La Trobe)

Παροικιακό Βήμα Adelaide, South Australia