Η κλιματική πολιτική και

η σύνοδος της Γλασκώβης

Του Δρ Χρήστου ΦΙΦΗ Drymon9@gmail.com ΜΕΛΒΟΥΡΝΗ Νοέμβριος 2021 Τελικά ο Αυστραλός πρωθυπουργός κ. Σκοτ Μόρισον δήλωσε ότι θα συμμετάσχει στη σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα στη Γλασκώβη, μεταξύ 31 Οκτωβρίου -12 Νοεμβρίου 2021. ΄Ισως έλαβε υπόψη του τη ρήση του προκατόχου του Μάλκολμ Τέρνμπουλ ότι «η ιστορία γράφεται από τους παρόντες και όχι τους απόντες». Περισσότερο, όμως, από αυτό, φαίνεται να έλαβε υπόψη του τα αιχμηρά σχόλια της Βασίλισσας και του πρίγκιπα Κάρολου για εκείνους που σχεδιάζουν να απέσχουν. Τη δήλωση του Τέρμπουλ, όμως, τη συμπλήρωσε, με νόημα και ο πρώην πρωθυπουργός Κέβιν Ραντ: η συμμετοχή δεν σημαίνει τίποτα αν ο συμμετέχων δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο, δεν φέρνει στη σύνοδο τίποτα άλλο, εκτός από καπνούς και καθρέφτες. (The Age, 16/10/2021) Ο Κέβιν Ραντ αναφέρεται στις γενικότητες και την έλλειψη πολιτικής της κυβέρνησης του Συνασπισμού για την κλιματική αλλαγή και συγκεκριμένες προτάσεις -κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο- για πραγματική μείωση των ρυπογόνων εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2030. Οι εκπομπές αερίων που παράγονται από την καύση ορυκτών (κάρβουνο, πετρέλαιο και υγραέριο) προκαλούν την αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Το διοξείδιο του άνθρακα συγκεντρώνεται στην κορυφή της ατμόσφαιρας και δημιουργεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου, δηλαδή εγκλωβίζει τη θερμότητα στην ατμόσφαιρα και αυτό προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας. Ο μέσος όρος της ετήσιας θερμοκρασίας αυξήθηκε περισσότερο από έναν βαθμό κελσίου τα προηγούμενα 100 χρόνια και προβλέπεται ν’ αυξηθεί περισσότερο από 1,5 βαθμό μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα, αν δεν επιτευχθεί, τουλάχιστον μηδενική αύξηση των εκπομπών αερίων από καύση ορυκτών καυσίμων μέχρι το 2050. Μηδενική αύξηση σημαίνει ότι συνολικά, όλες οι χώρες του κόσμου δεν θα πρέπει να επιβαρύνουν το περιβάλλον με περισσότερο όγκο νέων εκπομπών. Θα πρέπει ν’ αρχίσουν να περιορίζουν τις εκπομπές τους και αυτό απαιτεί κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο, πχ. δραστικές μειώσεις της χρήσης του κάρβουνου, του πετρελαίου και του υγραερίου, χρήση ηλεκτρικών αυτοκινήτων και άλλων μέσων συγκοινωνίας, κλπ. Για να έχει κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο θα πρέπει η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει το ζήτημα των γαιανθράκων και αυτό είναι το μεγάλο της πρόβλημα. Η Αυστραλία είναι στις δυο – τρεις μεγαλύτερες παραγωγούς γαιανθράκων στον κόσμο. Οι γαιάνθρακες είναι πηγή ενέργειας αλλά και μια από τις μεγαλύτερες πηγές παραγωγής διοξειδίου του άνθρακα και μόλυνσης του περιβάλλοντος. Οι γαιάνθρακες, όμως, απέφεραν στην Αυστραλία ένα εισόδημα περίπου $73.8 δισεκατομυρίων το 2020. Από το σύνολο του αυστραλιανού εξορυσσόμενου άνθρακα το 70% εξάγεται σε χώρες κυρίως της Ανατολικής Ασίας (Κίνα) και το 30% περίπου χρησιμοποιείται εντός της Αυστραλίας για την κίνηση σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Ο άνθρακας για την Αυστραλία είναι, λοιπόν, πηγή ρυπογόνου ενέργειας αλλά και σημαντική πηγή εσόδων και η εξόρυξή του και η χρήση του προστατεύεται και υποστηρίζεται από μεγάλα συμφέροντα. Τα μεγάλα αυτά συμφέροντα παίζουν σημαντικό ρόλο μέσα στην κυβέρνηση του συνασπισμού και ιδιαίτερα στην κοινοβουλευτική ομάδα του Εθνικού κόμματος. Η χρήση του άνθρακα για εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εμποδίζει τα κίνητρα για την ανάπτυξη ανανεώσιμων και μη ρυπογόνων τεχνολογιών όπως είναι η χρήση του ήλιου, του ανέμου, των κυμάτων κλπ. στα οποία σήμερα δίνεται η έμφαση για την απαλλαγή από βρώμικες και ρυπογόνες πηγές. Ο άνθρακας είναι πιο φτηνός αλλά βρώμικος και ρυπογόνος αλλά και η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών στο μέλλον θα καταστεί φτηνότερη. Για να δώσει κάποιο κίνητρο στην ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών η κυβέρνηση της Τζούλιαν Γκίλαρντ είχε επιβάλει έναν μικρό φόρο σε κάθε τόνο χρήσης άνθρακα ως αντικίνητρο της χρήσης του. Η κυβέρνηση του Τόνι ΄Αμποτ κατάργησε τον φόρο αυτό αμέσως μετά την ανάληψη της διακυβέρνησής του. Για μερικές εβδομάδες ο κ. Μόρισον ήταν αναποφάσιστος για το αν θα πήγαινε στη Γλασκώβη ή όχι. Ο κ. Alock Sharma, ο ΄Αγγλος υπουργός ο υπεύθυνος για την οργάνωση της Συνόδου είχε δηλώσει ότι θα ήθελε να έβλεπε στη σύνοδο τον Αυστραλό πρωθυπουργό. Ο κ. Μόρισον, όμως παρέμεινε σιωπηλός και αναποφάσιστος. ΄Ενας εκπρόσωπός του κ. Μόρισον είχε διατυπώσει τις γενικόλογες απόψεις του Αυστραλού πρωθυπουργού: “Συνεργαζόμαστε στενά με το Ηνωμένο Βασίλειο για τις τεχνολογικές εξελίξεις που θα χρειαστούν για να περάσει ο κόσμος σε μια καθαρή μηδενική οικονομία. Η τεχνολογία, όχι οι φόροι, είναι ο τρόπος αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, να κρατήσουμε τα φώτα αναμμένα και να κρατήσουμε τους ανθρώπους σε δουλειές. Αυτό θα συνεχίσει να βρίσκεται στο επίκεντρο της απάντησης της Αυστραλίας ». Η παραπάνω δήλωση είναι συνεπής με τις ιδεολογικές πολιτικές του Μόρισον αλλά δεν λέει πώς θα μειώσει, κατά πόσο, και μέχρι πότε τις ρυπογόνες εκπομπές. Αντίθετα, ο κ. Sharma είπε ότι ο επείγων χαρακτήρας της κλιματικής κρίσης δικαιολογούσε τολμηρές αποφάσεις από την Αυστραλία. Η Αυστραλία είναι ένας μεγάλος φίλος και θέλω πολύ να έρθει ένας από τους πιο στενούς μου συντρόφους στο πάρτι μου και θέλω να τραγουδήσουμε τα ίδια τραγούδια», είπε. Συζήτηση για το κλίμα, είπε, σημαίνει κάποια φιλοδοξία για μείωση των εκπομπών και σημαίνει περισσότερη υποστήριξη όσον αφορά τη χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χωρών ». Ερωτηθείς εάν ήταν δυνατόν να επιτευχθούν καθαρές μηδενικές εκπομπές χωρίς τιμή στον άνθρακα - στην οποία αντιτίθενται οι κ. Morrison και Albanese - ο κ. Sharma τόνισε ότι το διεθνές τοπίο μετατοπίζεται γρήγορα. Ακόμη και, η Κίνα έχει τώρα ένα σύστημα εμπορίας εκπομπών », είπε. ... Η συμβουλή μου λοιπόν σε οποιαδήποτε χώρα είναι να αρχίσει να το σκέφτεται τώρα », είπε ο κ. Sharma. Ο ΄Αγγλος πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον είπε πρόσφατα ότι όταν τελειώσει η σύνοδος κορυφής, «όταν ο περισσότερος κόσμος έχει δεσμευτεί για αποφασιστική δράση που αλλάζει το παιχνίδι, θα είναι σαφές σε όλους ποιος από εμάς δεν έχει το θάρρος να προχωρήσει. Ο κόσμος θα δει, οι άνθρωποι θα θυμούνται και η ιστορία θα κρίνει.” Τελικά ο κ. Μόρισον αποφάσισε να πάει στη Γλασκώβη. Ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες; Εξαρτάται αν και τι θα παρουσιάσει ως σχέδιο; Η Καθεράϊν Μέρφι σε σχόλιό της στο «Γκάρντιαν» γράφει: «΄Ωστε ο Μόρισον θα πάει στη Γλασκώβη; Θα πρέπει να γελάσουμε, να κλάψουμε ή να θυμώσουμε για τη χαμένη δεκαετία;». Μια άλλη σχολιάστρια το είδε διαφορετικά: Το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής ξέκανε πρώτα τον Μάλκολμ Τέρνμπουλ από αρχηγό του Φιλελεύθερου Κόμματος. Μετά ξέκανε τον Κέβιν Ραντ, την Τζούλια Γκίλαρντ και τον Μάλκολμ Τέρνμπουλ, πάλι, από την πρωθυπουργία. Μετά τον Μπιλ Σιορτεν στις εκλογές του 2019. Μήπως τώρα έρχεται η σειρά του Σκοτ Μόρισον; Τα πράγματα φαίνεται να αλλάζουν. Ο παλιός αδιάλλακτος Σκοτ Μόρισον που κουβαλούσε στην αίθουσα της Βουλής ένα κομμάτι κάρβουνο για να διατρανώσει την ταύτισή του με τα συμφέροντα των ορυκτοφάγων τώρα αναγκάζεται να χρησιμοποιεί διπλή γλώσσα ότι συμφωνεί με την μηδενική αύξηση νέων ρυπογόνων εκπομπών μέχρι το 2050, όχι γιατί έχει αλλάξει ιδέες αλλά δεν θέλει να θεωρείται ότι έχει παραμείνει αμετακίνητος στην εποχή της αποκλειστικής χρήσης των ορυκτών καυσίμων για παραγωγή ενέργειας. Και διότι αν παραμείνει συνεπής στις παλιές απολιθωμένες ιδέες του θα γίνει στη Γλασκώβη ο περίγελος των εθνών. Παρόλα αυτά βρίσκεται σε αδιέξοδο γιατί θα πρέπει να διασκεδάσει τις αντιρρήσεις των συνεταίρων του του Εθνικού κόμματος που επιμένουν ότι οι φίλοι τους ιδιοκτήτες ορυχείων θα πρέπει να αποζημιώνονται για τις οποιεσδήποτε αλλαγές που επιφέρουν οι ανάγκες για την πρόληψη της ανήκεστης βλάβης της ατμόσφαιρας, του κλίματος και του μέλλοντος της ανθρωπότητας. Κατά τη γνώμη μου, η συμμετοχή της Αυστραλίας στο κίνημα των εθνών για αποφυγή ανεπανόρθωτων καταστροφών δεν μπορεί να πάει μακριά χωρίς την επιβολή κάποιου φόρου για αντικίνητρο της χρήσης του άνθρακα για παραγωγή ενέργειας. Και εφόσον οι πολιτικοί αδυνατούν να πάρουν την απόφαση ας οργανωθεί κάποιο σχετικό δημοψήφισμα για να αποφασίσει ο λαός. (Ο Δρ Χρήστος Ν. Φίφης είναι επίτιμος ερευνητής στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου La Trobe)

Παροικιακό Βήμα Adelaide, South Australia